A SMALL MARGIN OF ERROR

[Switch]

Vertalen

Sinds enige tijd ben ik in het bezit van het ‘Van Dale Groot Woordenboek Engels-Nederlands’, en trouwens ook van het zusje N-E. Niet de handwoordenboeken, maar de vertalerswoordenboeken dus. Wat doet een fysicus met vertalerswoordenboeken? Tja, wat doet een student met drank… Maar goed, vertalerswoordenboeken dus. Daar staat veel in, maar wat eigenlijk? Een steekproef zal niet voldoen, want de kans is groot dat je al bij voorbaat geen woorden opzoekt die bijzonder zijn. Het is beter om te kijken naar termen die in het Engels wel voorkomen, maar voor Nederlanders onbekend zijn.

Nu wil het geval dat ik het een en ander weet van cricket, een sport waar met name Engelsen nogal aan verslingerd zijn. Een sport bovendien die bol staat van het jargon. Iedereen die wel eens een cricketwedstrijd heeft gezien en de moed heeft opgebracht naar het commentaar te luisteren, zal zich ongetwijfeld hebben afgevraagd wat ze nu toch bedoelen met de silly mid-ons, de googlys, de yorkers, en de slips. We zwijgen verder over de mannen op gully of square. Brengt Van Dale hier uitkomst?

Ja, alle bovengenoemde termen worden door Van Dale vertaald, zij het dat silly en mid-on gecombineerd moeten worden voor een goed begrip. Ik heb overigens nog veel meer termen opgezocht, en ik moet zeggen, het valt me niet tegen. Zelfs een aantal afkortingen zoals ‘l.b.w.’ en ‘n.o.’ heeft zijn weg gevonden. Toch ontbreekt er wel wat. Over de veldpositie deep fine leg, op zichzelf toch een aanduiding die schreeuwt om verklaring, wordt met geen woord gerept, niet onder deep, niet onder fine, en al evenmin onder leg. Over de Nelson zwijgt men, terwijl dat echt geen buitengewone term is. Een night watchman is volgens Van Dale alleen een nachtwaker. To walk doet men bij Van Dale wel bij honkbal en basketbal, maar daar heeft die term een volledig andere betekenis dan bij cricket—waar, het moet gezegd worden, steeds minder wordt gelopen.

Niet alleen kent Van Dale omissies, men kent ook toevoegingen. How’s that, umpire? staat er ineens. Geen cricketspeler heeft die woorden ooit gebezigd. De officiële spelregels, in het bijzonder Law 27.2, schrijven de term how’s that (in de praktijk uitgeschreeuwd als how’za?!?) voor, wanneer men een tegenspeler denkt te hebben uitgemaakt; de toevoeging umpire komt nergens voor.

Zo kan een woordenboek ook nog creatief zijn.

ERROR

Deze tekst stond eerder in de By The Way…, nummer 54.

© Roelof Ruules